Deadlines, drukke agenda, korte nachten slapen, vroeg eruit of laat erin. De manier waarop medewerkers tijd beleven, blijkt van grote invloed op hun duurzame inzetbaarheid. Vijf factoren zijn daarop van invloed, zo blijkt uit nieuw onderzoek van Stichting Time Design.
Even een stapje terug. Tijdsbeleving van medewerkers, waar hebben we het dan over? De ene medewerker heeft misschien het gevoel dat tijd door z’n handen glipt of kan alleen maar denken aan de deadlines van de komende maand. De ander werkt stap voor stap z’n planning door en leeft – en werkt – in ‘het nu’.
Een grote ‘work ability’
Wat blijkt? De manier waarop iemand naar het begrip tijd kijkt, heeft een grote invloed op zijn ‘work ability’. Zo stellen de onderzoekers. Denk dan aan zaken als geluk, vitaliteit, eigenwaarde, werk-privé balans, burnout, ziekte, slaapkwaliteit en zelf ingeschatte prestatie. Voor de studie werden 724 Belgen en Nederlanders tussen de 18 en 65 jaar bevraagd via een vragenlijst.
De volgende vijf factoren blijken een relatie te hebben met een grotere work ability.
1. Een breed positief tijdsperspectief
Het hebben van een breed en positief tijdsperspectief houdt in dat je vaak en graag aan het verleden denkt, goed van het moment kunt genieten en tevens met plezier uitkijkt naar de toekomst. Sommige mensen zijn meer op hun toekomst gericht, anderen leven in het nu. Sommigen blijven hangen in vroegere tijden.
Uit het onderzoek blijkt dat mensen met een breed positief tijdsperspectief beter slapen, gelukkiger zijn, vitaler zijn en meer eigenwaarde hebben, vergeleken met mensen die een smaller en/of negatiever tijdsperspectief hebben.
2. Ochtend- of avondmens?
Hoe ziet iemands ‘slaap-waakritme’ eruit? Kortom: is iemand een ochtend- of een avondmens? Latere chronotypes blijken volgens de studie een slechtere slaapkwaliteit te hebben, meer burnout-symptomen, minder vitaal en minder gelukkig te zijn en hebben minder eigenwaarde dan vroegere chronotypes.
Uit eerder onderzoek van de Universiteit van Heidelberg bleek ook al dat ochtendmensen pro-actievere werknemers zijn dan avondmensen. Al is een kleine nuancering op z’n plaats: het hangt er maar vanaf welk onderzoek je bekijkt. Ander onderzoeken stellen juist dat avondmensen creatiever en intelligenter zijn dan ochtendmensen.
3. Goed om kunnen gaan met slaaptekort
Hier draait het erom: hoe moeilijk vindt iemand het om slaaptekort te overwinnen? Sommige medewerkers kunnen na een slechte nacht beter in bed blijven liggen. Anderen staan op functioneren prima gedurende de dag. Deze eigenschap, zo bleek al uit eerder onderzoek, werd oorspronkelijk gezien als een zeer belangrijke eigenschap die ploegendienstwerkers helpt om zich aan te passen aan de verschoven werktijden.
Mensen die goed kunnen omgaan met slaaptekort hebben een betere slaapkwaliteit, minder burn-outsymptomen en zijn vitaler dan mensen die minder goed kunnen omgaan met een slaaptekort.
4. Time-managementskills
Hoe zijn iemands time-managementvaardigheden? Dan hebben we het hier niet over het klassieke time management van doelen en prioriteiten stellen en planningsvaardigheden. Hier draait het om ‘tijdgerichte gedragingen’. Denk aan uitstelgedrag vertonen, maar ook positieve eigenschappen zoals stiptheid en vasthoudendheid aan taken (doorzettingsvermogen).
Mensen die weinig uitstellen, stipt zijn en goed kunnen vasthouden aan taken, hebben volgens de studie meer eigenwaarde en minder burn-outsymptomen. Zij zijn daarnaast vitaler en presteren subjectief beter dan mensen die meer negatief tijdgericht gedrag tonen.
5. De tijd als vriend zien
Zien medewerkers de tijd als vriend of als vijand? Dat concept werd pas in 2009 geïntroduceerd in de psychologie door Poolse wetenschappers. De samenhang tussen het welzijn van mensen en de eigenschap om de tijd meer als vriend of als vijand te zien, is nog nooit eerder onderzocht en dus vrij onontdekt gebied. Toch werd het concept in dit onderzoek meegenomen. In de vragenlijst werden vragen als ‘Tijd is een goede vriend’ en ‘Tijd is een vijand voor de mensheid’ opgenomen.
De resultaten tonen dat mensen die de tijd als vriend zien, minder burn-outsymptomen en een betere werk-privé balans hebben dan mensen die een negatievere tijdwaarneming hebben.
Lees ook: 6 misvattingen over productiviteit
